Konferencja „Inny świat – inny człowiek” 26-27 czerwca 2019
5 lipca 2019
Gustaw Herling-Grudziński, Neapol, 1988. fot. Bohdan Paczowski
Konferencja „Inny świat – inny człowiek”
26-27 czerwca 2019, Sankt Petersburg
26-27 czerwca 2019 w Sankt Petersburgu odbyła się, zorganizowana przez Instytut Polski, konferencja „Inny świat – inny człowiek” w 100-lecie urodzin Gustawa Herlinga-Grudzińskiego (1919-2000) – wybitnego polskiego pisarza, eseisty, krytyka literackiego, autora wspomnień „Inny świat. Zapiski sowieckie”.
W konferencji wzięła udział córka Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Marta Herling, a także wybitni badacze jego twórczości, pisarze, wydawcy, historycy, dokumentaliści z Polski i Francji, Moskwy i Petersburga. Podczas pierwszego dnia konferencji, w siedzibie Instytutu referaty wygłosili m.in.: niezależna badaczka z Moskwy Swietłana Panicz (Narrator jako świadek: praca pamięci w „Zapiskach sowieckich” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego), prof. KUL Zdzisław Kudelski („Przyjaciele Moskale” w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego) i Anna Bernhardt z Maisons-Laffitte (Gustaw Herling-Grudziński w Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu).
Drugiego dnia, w Centrum Medialnym Nowej Sceny Teatru Aleksandryjskiego, dyr. Wojciech Śleszyński opowiedział O sowieckim systemie łagrowym w Muzeum Pamięci Sybiru. Upamiętnienie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Irina Flige z petersburskiego Memoriału o Pamięci GUŁAG-u, a Andrzej Mietkowski z Biblioteki Narodowej przedstawił zdigitalizowane dokumenty Gustawa Herlinga-Grudzińskiego z Londynu. Później nastąpiła prezentacja nowego rosyjskiego wydania „Innego świata” (Wydawnictwo Iwana Limbacha”, 2019) oraz pokaz filmu dokumentalnego „Dziennik pisany pod wulkanem” w reżyserii Andrzej Titkow z komentarzem odautorskim reżysera.
Zwieńczeniem dwudniowej konferencji był wyjazd zaproszonych przez Instytut Polski gości, z udziałem dyrektor Ewy Ziółkowskiej i reprezentującej Konsulat Generalny RP w Petersburgu wicekonsul Magdaleny Okaj, do Jercewa (w obwodzie archangielskim), gdzie znajdował się opisany w „Innym świecie” obóz pracy, w którym Gustaw Herling-Grudziński był więziony. Złożono kwiaty i zapalono znicze przy pomnikach upamiętniających polskiego pisarza oraz ofiary terroru, a także przy pomniku Polaków, zesłanych w latach czterdziestych XX wieku do Jawengi. W bibliotece w Jercewie goście wysłuchali specjalnie na tę okazję przygotowanej prezentacji poświęconej czasom represji i obejrzeli wystawę z pamiątkami po łagiernikach. Ewa Ziółkowska przekazała dyrekcji biblioteki najnowsze rosyjskie wydanie „Innego świata”, a dyrektor Instytut Książki Dariusz Jaworski wzbogacił zbiory o najnowsze polskie wydania książek Herlinga-Grudzińskiego. Odwiedzono także Muzeum Szałamowa w Wołogdzie.
Konferencja „Inny świat – inny człowiek”
w 100-lecie urodzin Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
Sankt Petersburg, 26-27 czerwca 2019 r.
Intelektualista, który odnosi się do siebie z szacunkiem,
musi pozostawać obserwatorem bądź co najwyżej sędzią konkretnych procesów,
a w żadnym razie nie wolno mu się sytuować po jednej stronie.
Gustaw Herling-Grudziński
PROGRAM
26 czerwca, Instytut Polski w Petersburgu
11.00-11.15 – otwarcie, słowo wstępne
ŚWIADEK
11.15-12.00 – Marta Herling-Grudzinski, Wspomnienie o Ojcu
12.00-12.20 – Swietłana Panicz, Narrator jako świadek: praca pamięci w „Zapiskach sowieckich” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
12.20-13.00 – Wojciech Karpiński, Dwa zmartwychwstania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
13.00-13.30 – przerwa kawowa
ŚWIADECTWA
13.30-14.10 – Zdzisław Kudelski, „Przyjaciele Moskale” w twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
14.10-14.50 – Anna Bernhardt, Gustaw Herling-Grudziński w Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu
14.50-15.30 – Marek Zagańczyk, Medaliony. O kilku obrazach, ludziach i miejscach u Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
15.30-16.10 – Dariusz Jaworski, Prawda przynależy do jasności. Co ma nam do powiedzenia Herling-Grudziński w czasach postprawdy? Refleksje o współczesnej promocji twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
16.10-16.50 – Andrzej Peciak, Gustaw Herling-Grudziński jako autor. Głos wydawcy
16.50-17.00 – podsumowanie dyskusji, zamknięcie obrad
27 czerwca, Nowa Scena Teatru Aleksandryjskiego
11.00-11.15 – otwarcie, słowo wstępne
GUŁAG
11.15-11.35 – Irina Flige, Память ГУЛАГа (Pamięć GUŁAG-u)
11.35-12.15 – Wojciech Śleszyński, O sowieckim systemie łagrowym w Muzeum Pamięci Sybiru. Upamiętnienie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
12.15-12.35 – Jelena Czyżowa, Michaił Priszwin: „Osudariewa doroga” jako próba stworzenia mitopoetyckiego obrazu GUŁAG-u
12.35-13.00 – przerwa kawowa
INNY ŚWIAT
13.00-13.20 – Irina Krawcowa, Prezentacja „Innego Świata”
13.20-13.40 – Andrzej Mietkowski, Prezentacja zdigitalizowanych dokumentów Gustawa Herlinga-Grudzińskiego z Londynu
13.40-14.00 – Mariusz Wilk, Odkrywanie „Innego Świata”
14.00-15.20 – Andrzej Titkow, Film „Dziennik pisany pod wulkanem”
15.20-17.00 – panel dyskusyjny Herling wobec Rosji i Polski – dziś
17.00-17.15 – podsumowanie dyskusji, zamknięcie obrad
Rok 2019 na mocy uchwały Sejmu RP z dnia 20 lipca 2018 r. został ustanowiony
Rokiem Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.