PAWEŁ BEM, o książce: Dawid Sierakowiak „Dziennik. Pięć zeszytów z łódzkiego getta”.

Dawid Sierakowiak, „Dziennik. Pięć zeszytów z łódzkiego getta”. Redakcja i wprowadzenie Alan Andelson, opracowanie i dodatkowe przypisy Kamil Turowski, przedmowa Lawrence L. Langer. Warszawa, Marginesy, 2015.

Nie wiadomo, kiedy Dawid zaczął pisać swój dziennik, pierwszy wpis z zachowanego materiału pochodzi z czerwca roku 1939, kiedy jest niespełna piętnastoletnim chłopakiem, ostatni z roku 1943 — roku śmierci autora — ma wówczas lat prawie dziewiętnaście. Nie wszystkie zeszyty z zapiskami Dawida zachowały się, część najpewniej poszła na opał zimą 1945. Dwa z nich wydano w Polsce w roku 1960 ze wstępem Adolfa Rudnickiego, edycja najnowsza jest pierwszym polskim wydaniem wszystkich pięciu zachowanych zeszytów. Wydawca tomu twierdzi, że przynależy on do kanonu literatury Holokaustu. Istotnie Dawid nie był przeciętnym nastolatkiem, dziennik ten dokumentuje wiele jego talentów, w tym literacki. Zapiski chłopca, nad wiek dojrzałego, są wstrząsającym dokumentem nieustannej walki: przede wszystkim z wiecznym głodem, ale także z wewnętrzną społeczną strukturą getta poddanego ścisłej hierarchii, która nie każdemu Żydowi zapewnia te same prawa. Obserwując nierówności w getcie, Dawid staje się marksistą, który zaciekle potępia klasowe różnice. W tle jego działań rysuje się także historia kontrowersyjnego przywódcy Mordechaja Chaima Rumkowskiego — przez Dawida nazwanego „sadystą‑kretynem” — który, jak się zdaje, przyczynił się również do najtragiczniejszych zdań tego dziennika: zapisu wiary w ocalenie, które przyniesie wywózka. Już nigdzie nie mogło być przecież gorzej niż w getcie…



PAWEŁ BEM

PAWEŁ BEM ur. 1985. Pracuje w IBL PAN. Laureat Nagrody Archiwum Emigracji za pracę o Konstantym A. Jeleńskim. Ostatnio ogłosił tom Dynamika wariantu. Miłosz tekstologicznie (IBL PAN) oraz opracował korespondencję Czesława Miłosza z Ireną i Tadeuszem Byrskimi (IBL PAN).


Zobacz także